Του Πολύβιου Παπακυριάκου
Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθώ με το κομμάτι της φυσικοθεραπείας σε αθλητές μπάσκετ με προβλήματα και πόνους στη μέση (ΟΜΣΣ). Δεν θα μπώ καθόλου στο κομμάτι της επεμβατικής θεραπείας γιατί είναι κάτι που δέν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του φυσικοθεραπευτή και άποψη μου είναι πως ο καθένας πρέπει να ασχολείται και να πράττει μέχρι τα όρια της δικής του επιστήμης.
Πόνος στην περιοχή της ΟΜΣΣ μπορεί να εμφανίσει στη διάρκεια της ζωής του το 65%-80% του γενικού πληθυσμού. Απο αυτό το ερευνητικό στοιχείο και μόνο μπορεί κάποιος να αντιληφθεί πόσο ψηλά ποσοστά πιθανοτήτων υπάρχουν να παρουσιάσει ένα είδος οσφυαλγίας ένας αθλητής μπάσκετ. Με τον όρο οσφυαλγία η αλήθεια δεν ορίζουμε κάτι συγκεκριμένο. Είναι ένας γενικός όρος που αναφέρει ένα πόνο στην ΟΜΣΣ. Επειδή δεν μου αρέσουν πολύ οι γενικοί όροι και πιστεύω ότι πρίν ξεκινήσουμε μια θεραπεία πρέπει να είμαστε όσο πιο εντοπισμένοι γίνεται θα αναφέρω τις συχνότερες παθήσεις της ΟΜΣΣ που παρουσιάζονται σε αθλητές μπάσκετ.
-Μυικοί τραυματισμοί
Τους μυικούς τραυματισμούς μπορούμε να τους χωρίσουμε σε 2 υποομάδες. Ο διαχωρισμός γίνεται απο τα αίτια του τραυματισμού.Σε κάθε υποομάδα το μόνο που διαφέρει (συνήθως) είναι η αποθεραπεία. Η κλινική εικόνα και τα συμπτώματα σχεδόν πάντα είναι τα ίδια και στις 2 περιπτώσεις και αυτά είναι πόνος παρασπονδυλικά (μυικούς πόνους). Κάποτε υπάρχει αναφερόμενος πόνος στην περιοχή της λεκάνης. Δέν υπάρχει ιδιαίτερος πόνος στους οσφυικούς σπονδύλους και άν αυτός υπάρχει συνήθως είναι λίγος και όχι οξύς.
Στην πρώτη περίπτωση μυικών τραυματισμών εμπίπτουν οι τραυματισμοί που προέρχονται απο χτύπημα ή πτώση. Σ αυτή τη περίπτωση η αντιμετώπιση ορίζει ανάπαυση, παγοθεραπεία, διατάσεις (στα όρια του πόνου) και όποιαδηποτε τεχνική για μυοχαλάρωση.
Στη δεύτερη περίπτωση μυικών τραυματισμών εμπίπτουν οι τραυματισμοί που συμβαίνουν χωρίς να υπάρξει χτύπημα ή πτώση και είναι καθαρά λόγο υπέρχρησης και έντονης καταπόνησης των μυών. Στην περίπτωση αυτή επειδή δεν υπάρχει οξεία φλεγμονή αλλά είναι περισσότερο ένας έντονος μυικός σπασμός μπορούν να εφαρμοστούν εχτός απο τις κλασικές τεχνικές μυοχαλάρωσης και η θερμοθεραπεία καθώς επίσης και η τεχνική χαλάρωσης μέσω των trigger points στην αναφερόμενη περιοχή.
Σπονδυλολίσθηση
Σπονδυλολίσθηση ορίζεται η ολίσθηση ενός σπονδύλου σε σχέση με τον υπερκείμενο και υποκείμενο σπόνδυλο. Συνήθως η ολίσθηση αυτή στην οσφυική μοίρα είναι πρόσθια και παρουσιάζεται στον Ο5. Το συγκεκριμένο επίπεδο του πέμπτου οσφυικού σπονδύλου υπο φυσιολογικές συνθήκες σχεδόν σε όλα τα άτομα είναι το πιό υπερκινητικό επίπεδο της σπονδυλικής στήλης. Γι αυτό και συνήθως αυτό είναι το επίπεδο που παρουσιάζει ολίσθηση.
Η σπονδυλολίσθηση ανάλογα με τη σοβαρότητα της ορίζεται με 4 επίπεδα. Πρώτου βαθμού είναι η ηπιότερη μορφή και τέταρτου βαθμού η χειρότερη. Η φυσικοθεραπεία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις πρώτου και δευτέρου. Απο εκεί και πέρα (τρίτου και τέταρτου) η αντιμετώπιση ώς συνήθως είναι χειρουργική.Η φυσικοθεραπεία στόχο έχει τη μείωση των συμπτωμάτων (πόνου, φλεγμονής κλπ) αρχικά και στη συνέχεια ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταθεροποίησης. Κυρίως σε αυτές τις περιοτώσεις χρησιμοποιούμε ασκήσεις καμπτικού προτύπου και αποφεύγουμε τις εκτατικές.
Σπονδυλόλυση
Σπονδυλόλυση ορίζεται η λύση της φυσιολογικής συνέχειας του σπονδυλικού τόξου. Στον γενικό πληθυσμό μόνο μέχρι το 5% στστιστικά παρουσιάζει στη ζωή του σπονδυλόλυση. Στον αθλητισμό τα ποσοστά αυτά υπερπολλαπλασιάζονται και σε μερικά αθλήματα υψηλού κινδύνου για αυτή τη κάκωση μπορεί να φτάσουν μέχρι και το 30% συχνότητα στους αθλούμενους (επαγγελματίες ή μή).
Η σπονδυλόλυση τις περισσότερες φορές οφείλεται σε επαναλαμβανόμενες υπερεκτατικές κινήσεις του αθλητή και με την συνεχή τριβή και συμπίεση πολλές φορες δημιουργείται ένα κάταγμα κόπωσης. Το βασικό σύμπτωμα που παρουσιάζει ένας αθλητής με σπονδυλόλυση είναι πόνος κατα την κίνηση της έκτασης της ΟΜΣΣ. Στις υπόλοιπες κινήσεις πολλές φορές μπορεί να μην υπάρχει καθόλου πόνος. Η αντιμετώπιση στην αρχή είναι σηντηρητική και αν δέν υπάρξει βελτίωση τότε και μόνο τότε σκευτόμαστε τη λύση της επέμβασης. Οι ασκήσεις που χρησιμοποιούνται είναι πάλι καμπτικές κυρίως και βάζουμε αρκετές διατάσεις στο ασκησιολόγιο που δουλεύουμε με τον αθλητή μας.
Αξίζει να αναφέρουμε οτι κάποιες φορές συνιστάται απο το γιατρό και η εφαρμογή συγκεκριμένου κηδεμόνα για κάποιες εβδομάδες αλλά αυτο είναι στη κρίση του γιατρού να το αποφασίσει.
Προβλήματα μεσοσπονδυλίων δίσκων
Αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αθλητές μπάσκετ στην ΟΜΣΣ. Τα προβλήματα δίσκων συνήθως είναι λόγο εκφύλισης του μεσοσπονδυλίου δίσκου ή λόγο πρόπτωσης του δίσκου. Συχνα ακούμε τον όρο δισκοπάθεια. Ο όρος αυτός εμπερικλείει όλες τις πιθανές δυσλειτουργίες που προκαλούνται λόγο κάκωσης ή προβλήματος στο μεσοσπονδύλιο δίσκο. Ενα δισκικό πρόβλημα μπορεί να δώσει πόνο τοπικά στην περιοχή της οσφύς. Σ αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση είναι όπως και στα πιο πάνω δηλαδή παυσίπονη και αντιφλεγμονώδη θεραπεία στην αρχή με φαρμακευτική αγωγή, ανάπαυση και μέσα φυσικοθεραπείας και στη πορεία μόλις μειωθούν τα συμπτώματα ξεκινάμε συγκεκριμένες ασκήσεις ενδυνάμωσης (ανάλογα με το τί χρειάζεται ο κάθε αθλητής). Σκοπός των ασκήσεων είναι να σταθεροποιήσουν το σπονδυλικό επίπεδο στο οποίο παρουσιάζεται το πρόβλημα. Σε όλες τις περιπτώσεις προκαλείται αστάθεια στο συγκεκριμένο επίπεδο οπότε ο καλύτερος τρόπος να ξαναεπέλθει η σταθερότητα στη περιοχή είναι η σωστή ενδυνάμωση με σκοπό να μην υπάρχουν στο μέλλον συμπτώματα.
Το δύσκολο κομμάτι για μας τους φυσικοθεραπευτές σε δισκικά προβλήματα είναι όταν υπάρχει πίεση νεύρικής ρίζας που αποτέλεσμα έχει την πρόκληση συμπτωμάτων περιφερικού νεύρου. Σ αυτη τη περίπτωση απαιτείται εξειδικευμένη γνώση απο το φυσικοθεραπευτή για να μπορέσει να απεγκλωβίσει το νεύρο, άν αυτο είναι εφικτό. Αν δεν γίνεται συντηρητικά τότε και πάλι η λύση είναι να γίνει επεμβατικά απο νευροχειρούργο. Για το κομμάτι του νευρικού ιστού θα αναφερθούμε κάποια άλλη φορά εκτενέστερα γιατί είναι ένα κομμάτι που μπορεί κάποιος φυσικοθεραπευτής που γνωρίζει το αντικείμενο να αναφέρει όσα έχω αναφέρει στο προηγούμενο άρθρο για όλα τα υπόλοιπα.
Κακή λειτουργία των facet joints
Κάθε σπόνδυλος έχει 2 ζευγαρια αποφυσιακών αρθρώσεων (facet joints). Βρίσκονται στο οπίσθιο μέρος του σπονδύλου και συνδέονται με τον υπερκείμενο και υποκείμενο σπόνδυλο. Η κίνηση που πρέπει να κάνουν είναι συγκεκριμένη σε κάθε περίπτωση οπότε οποιαδήποτε αλλαγή αυτής της συγκεκριμένης διαδικασίας προκαλεί πόνο και αρκετές φορές block (κλείδωμα) στο συγκεκριμένο επίπεδο. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό απαιτούνται συγκεκριμένοι χειρισμοί (manual therapy) απο εξειδικευμένο θεραπευτή. Δεν υπάρχει λόγος να επεκταθούμε περισσότερο γιατί είναι πιο εξειδικευμένο θέμα αλλά μια αναφορά νομίζω έπρεπε να γίνει και για αυτό το τραυματισμό.
Είναι πολύ δύσκολο σε μερικές παραγράφους να αναλύσει κάποιος τα πάντα γύρω απο τα προβλήματα ΟΜΣΣ ενός αθλητή μπάσκετ αλλα πιστεύω ότι σε επίπεδο ενημέρωσης και γνώσης βασικών θεμάτων ανάφερα ότι θα ήταν καλό να γνωρίζει κάποιος επι του θέματος.
