«Είναι πιο εύκολο να συγχωρέσεις έναν εχθρό από το να συγχωρέσεις ένα φίλο» έχει πει ο διάσημος Άγγλος ποιητής John Dryden και πραγματικά κάπως έτσι θα μπορούσε να συμπυκνωθεί η εξέλιξη της φιλίας ανάμεσα σε δύο «ιερά τέρατα» του παγκόσμιου μπάσκετ: τον αείμνηστο Ντράζεν Πέτροβιτς και τον Βλάντε Ντίβατς.
Κροάτης ο πρώτος, Σέρβος ο δεύτερος. Πατριώτες αμφότεροι και συμπαίκτες για χρόνια στην Εθνική Γιουγκοσλαβίας, μοιράζονταν το ίδιο δωμάτιο αν και διέφεραν ως χαρακτήρες. «Έβαζαν στο ίδιο δωμάτιο παίκτες με διαφορετικό χαρακτήρα. Ο Πέτροβιτς ήταν πειθαρχημένος, ζούσε για το μπάσκετ. Εγώ ήμουν αλλιώς. Ποτέ πολύ σοβαρός, δύσκολα έμπαινα στο δωμάτιο» έχει δηλώσει ο Ντίβατς, για τον οποίο η μητέρα του «Μότσαρτ του μπάσκετ» έχει παραδεχθεί πως «Ο Βλάντε βοηθούσε περισσότερο το γιο μου όταν αυτός είχε δυσκολίες στο ΝΒΑ, απ’ όσο τον βοηθούσα εγώ».
Πράγματι, το κοινό ταξίδι τους στο ΝΒΑ το καλοκαίρι του 1989 τούς είχε ενώσει ακόμα περισσότερο. Ο Πέτροβιτς έχει μάθει να είναι το «πρώτο βιολί», ο απόλυτος ηγέτης, όμως η παραμονή του στο Πόρτλαντ αποδεικνύεται τραυματική. Αισθάνεται ότι η καριέρα του «βαλτώνει». Δυσκολεύεται να διαχειριστεί το γεγονός πως ο πάγκος των Μπλέιζερς έχει γίνει… προέκταση του εαυτού του και «πνίγεται». Ο Ντίβατς όμως είναι πάντα εκεί για να τον ενθαρρύνει, να τον κάνει να νιώσει δυνατός και να τον βοηθήσει να ανακτήσει τη χαμένη του αυτοπεποίθηση. Ένα τηλεφώνημα από το Λος Άντζελες (σ.σ. ο Σέρβος αγωνιζόταν στους Λέικερς) ήταν αρκετό για τον Ντράζεν να πιστέψει ότι το «american dream» δεν είχε τελειώσει για ’κείνον πριν καν αρχίσει.
Το καλοκαίρι του 1990, οι δύο φίλοι θα βιώσουν μαζί την υπέρτατη χαρά της κατάκτησης του χρυσού μεταλλίου στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Αργεντινής. Η μοίρα όμως τα έφερε έτσι ώστε την ίδια στιγμή που υπό την ίδια σημαία στέφθηκαν παγκόσμιοι πρωταθλητές, το μεταξύ τους γυαλί να ραγίσει.
Η Γιουγκοσλαβία είναι εκπληκτική. Κατατροπώνει όποιον αντίπαλο βρει στο διάβα της (μεταξύ των οποίων και τις ΗΠΑ στην ημιτελική φάση 99-91 με 31π. του Ντράζεν) και στον τελικό, κόντρα στην ομάδα της Κοινοπολιτείας, (σ.σ. ένα μίγμα εθνικοτήτων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης) κάνει… περίπατο επικρατώντας 90-75. Με το σφύριγμα της λήξης αρχίζουν οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί των Γιουγκοσλάβων και τότε ένα περιστατικό γίνεται αιτία κι αφορμή ώστε να χαλάσει η σχέση ανάμεσα σε Ντράζεν και Ντίβατς: ένας άγνωστος άντρας μπαίνει στο παρκέ για να πανηγυρίσει κρατώντας όχι τη σημαία της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, αλλά μια κροατική.
Η εικόνα αυτή ήταν αρκετή για να εξαγριώσει τον Σέρβο σέντερ που ορμάει και αρπάζει τη σημαία της Κροατίας από τα χέρια του… τολμηρού οπαδού και την πετάει κάτω. «Κινήθηκα αμέσως προς το μέρος του, του πήρα τη σημαία και την πέταξα. Το ίδιο θα έκανα κι αν επρόκειτο για τη σημαία της Σερβίας. Ήθελα απλώς να προστατεύσω την ομάδα μου, ήμασταν Γιουγκοσλαβία, ούτε Κροατία ούτε Σερβία ούτε τίποτα άλλο» εξηγεί ο ίδιος ο Ντίβατς στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Once Brothers» του ESPN, προσθέτοντας πως: «Εγώ και ο Ντράζεν επιστρέψαμε στις ΗΠΑ για τη νέα σεζόν του ΝΒΑ. Από πλευράς μου τίποτα δεν είχε αλλάξει. Διαπίστωσα σύντομα όμως ότι στη συμπεριφορά του Ντράζεν κάτι είχε αλλάξει».
Το σκηνικό έχει σχολιάσει μάλιστα ο (δεκάχρονος τότε) Λουίς Σκόλα, ο οποίος φρόντιζε για τον καθαρισμό του παρκέ στον τελικό! «Ακολούθησε τον τύπο που την κρατούσε, ενώ εκείνος επέστρεφε στη θέση του και του είπε πως αυτή η σημαία δεν είχε καμία θέση στο γήπεδο. Εκείνος χαρακτήρισε “σκουπίδι” τη σημαία της Γιουγκοσλαβίας και τότε ήταν που ο Ντίβατς την άρπαξε και την πέταξε».
Στο ίδιο ντοκιμαντέρ ο Τόνι Κούκοτς τονίζει πως: «Από νωρίς το γήπεδο είχε γεμίσει με σημαίες της Κροατίας. Μετά το περιστατικό, η κάθε πλευρά υιοθέτησε τη δική της εκδοχή. Διαπιστώσαμε μετά την επιστροφή μας ότι το θέμα το είχαν “φουσκώσει” πολύ τα ΜΜΕ, ειδικά της Κροατίας. Και το πράγμα ξέφυγε».
Ο Πέτροβιτς δε συγχώρεσε ποτέ την κίνηση αυτή του φίλου του. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του Ντίβατς να τα ξαναβρούνε, ο -καθόλα πεισματάρης- Κροάτης ήταν ανένδοτος. Κάθε προσπάθεια για συγχώρεση πέφτει στο κενό και στις 7 Ιουνίου του 1993 ο τραγικός θάνατος του Ντράζεν σε αυτοκινητικό δυστύχημα, έρχεται να βάλει το κερασάκι στην πικρή τούρτα που αμφότεροι γεύτηκαν μετά τον ιστορικό τελικό του Μουντομπάσκετ του 1990. Ο Σέρβος δε θα είχε ποτέ του ξανά την ευκαιρία να απολογηθεί, να δώσει εξηγήσεις ή απλά έστω να μιλήσει στον «αδερφό του». Ο Κροάτης δε θα μπορούσε ποτέ του να ακούσει ή να φτάσει στο σημείο να συγχωρέσει τον άλλοτε συγκάτοικό του στην εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας…
Πολλά χρόνια αργότερα και μπροστά στη συνειδητοποίηση της απώλειας, ο Ντίβατς επιστρέφει στην Κροατία για να επισκεφθεί την μητέρα του Πέτροβιτς η οποία του επιφυλάσσει θερμή υποδοχή και τον αγκαλιάζει σα δικό της παιδί. Οι πληγές του εμφυλίου έχουν πια επουλωθεί για τα καλά. Άλλωστε σε ένα πόλεμο υπάρχουν μόνο ηττημένοι. «Οι Γιουγκοσλάβοι αν και από διαφορετικές εθνότητες και με διαφορετικές θρησκείες ζούσαν ειρηνικά κάτω από μία σημαία. Δε θα άλλαζα με τίποτα τη ζωή εκείνα τα χρόνια» έχει πει ο Ντίβατς και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως έχει άδικο.
Ούτε καν ο Στόγιαν Βράνκοβιτς, επιστήθιος φίλος του αείμνηστου Κροάτη, ο οποίος έδωσε τη δική του εκδοχή για το γεγονός ότι ψυχράνθηκε η σχέση των άλλοτε συγκάτοικων στις αποστολές της εθνικής ομάδας της Γιουγκοσλαβίας: «Τον Οκτώβριο του 1991 ο Ντίβατς και η σύζυγός του ήταν φιλοξενούμενοί μου στο σπίτι μου στη Βοστόνη. Εκείνη την εποχή αγωνιζόμουν στους Σέλτικς και ετοιμαζόμασταν να αντιμετωπίσουμε τους Λέικερς. Τότε μιλήσαμε για το περιστατικό που εκείνος είχε πετάξει μια κροατική σημαία στο Μουντομπάσκετ του 1990. Μετά από εκείνον τον αγώνα, ο Ντίβατς είπε κάποια πράγματα που δεν άρεσαν τόσο σε μένα, όσο και στον Ντράζεν. Είπε πως παίζαμε για μία χώρα, την Κροατία, που δεν υπάρχει. Ο Ντράζεν μού είπε αργότερα ότι ήταν απογοητευμένος με τη συμπεριφορά του Ντίβατς, γιατί στο ματς στο Λος Άντζελες έκανε μία χειρονομία που σήμαινε το οριστικό τέλος της σχέσης τους. Σε μία μονομαχία ο Ντράζεν έπεσε στο παρκέ και ο Ντίβατς πέρασε από δίπλα του και τον πάτησε. Ο Ντράζεν ήξερε να κάνει υπομονή, αλλά όταν κάποιος ξεπερνούσε τα όρια τελείωνε για αυτόν».
Μάλιστα, ο πρώην σέντερ του Άρη και του Παναθηναϊκού «άδειασε» τον Ντίβατς, που ισχυρίστηκε ότι ο Βράνκοβιτς κλήθηκε να συμμετάσχει και ο ίδιος στο ντοκιμαντέρ του ESPN, αλλά αρνήθηκε. «Δεν συμμετέχω στο ντοκιμαντέρ, γιατί κανένας δεν με κάλεσε και αυτή είναι η μοναδική αλήθεια. Άκουσα ότι ο Ντίβατς δήλωσε πως επικοινώνησαν μαζί μου για να συμμετέχω και ότι εγώ αρνήθηκα, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει».
Ποια είναι η αλήθεια; Ίσως δεν έχει καμία σημασία τώρα πια. Σημασία έχουν μόνο οι ανθρώπινες στιγμές και όχι η πολιτική ή ο εθνικισμός. Γι’ αυτό και μόνο η εικόνα του Ντίβατς στο μνήμα του Πέτροβιτς και τα συγκινητικά του λόγια (σ.σ. «είναι ωραία που σε ξαναβλέπω φίλε μου») είναι που αξίζουν πραγματικά…
